صفحه نخست / مقالات / مقایسه انواع فرایندهای خشک کردن چوب

مقایسه انواع فرایندهای خشک کردن چوب

در این مقاله سعی شده هر چند مختصر به مقایسه انواع روش های خشک کردن چوب پرداخته شود

روش دسته بندی کردن چوب برای خشک کردن

1. برای جلوگیری از تماس تخته های قسمت پایین با زمین و انتقال رطوبت از زمین باید پایه های قسمت پایین 30 تا 40 سانتی متر ارتفاع داشته و در فواصل 50 تا 100 سانتی متری (با توجه به ضخامت و گونه چوبی) قرار گیرند. در صورت نازک بودن تخته فاصله باید کمتر شود. از بتون، چوبهای چهارتراش آهن نبشی یا تیرآهن جهت پایه استفاده شود.
2. بین تخته ها باید چوب دستکهایی به ضخامت 2.5 سانتی متر قرار گیرد. تا جریان هوا بین تخته ها انجام پذیرد.
3. سعی شود چوب دستکها تقریباً زیر یکدیگر قرار گیرند.
4. فاصله چوب دستکها حدود 50 تا 100 سانتی متر مناسب است.
5. بهتر است چوبها در مکان سرپوشیده و در معرض جریان هوا چیده شوند.
6. چوبها هنگام خشک کردن باید جور شوند یعنی همه از یک گونه باشند مثلاً چوب بلوط کندتر خشک می شود بنابراین به زمان بیشتری نیاز دارد.
7. ضخامت چوب در خشک کردن آنها مؤثر است. بهتر است چوبها به یک ضخامت دسته بندی شوند.

خشک کردن چوب به روش مصنوعی نیز دارای معایب و مزایایی می باشد که مزایای آن به شرح زیر می باشد:

زمان کمتر نسبت به روش طبیعی چوب خشک شده بدون پوسیدگی حشره زدگی، پیچیدگی، ترک و گسیختگی می باشد. بدست آوردن چوب خشک تا مقدار رطوبت مورد نظر – قابلیت چسبندگی چوبی به یکدیگر و قابلیت رنگ پذیری بهتر را می توان از مزایای این روش نام برد و از معایب آن نیاز به تجهیزات کوره – هزینه استفاده و نگهداری کوره را می توان نام برد.

چوب در روش طبیعی هنگام خشک کردن ترک می خورد که مهمترین اشکال این روش می باشد و آن هم به این دلیل است که لایه های بیرونی چوب خیلی سریع خشک می شود و چون رطوبت درون چوب میخواهد خود را به سطح چوب رسانده و خارج شود لذا در سطح چوب ترکهایی ایجاد می شود.

معایب چوب در فرآیند چوب خشک کنی

 Seasoning defects

 در فرایند چوب خشک کنی با روشهای معمول ،  5 نوع عیب مهم ممکن است مشاهده شود :

1.ترک خوردگی   checking و  شکاف برداری splitting   :

این معایب در سطح تخته های مماسی و یا مقطع عرضی تخته های شعاعی و همچنین در مقاطع گرده بینه ها دیده میشود .این عیوب در مراحل مقدماتی عملیات خشک کردن چوب و زمانی که سرعت تبخیر آب از سطوح و مقاطع چوب بیشتر از داخل چوب میباشد ، رخ می دهد . دیواره سلولی نزدیک سطح چوب همکشیده شده و نیروی بوجود آمده بین ناحیه تر و خشک باعث گسیخته شدن آنها از یکدیگر میشود که بویژه در پهن برگان مشاهد میشود .

از بروز ترکهای سطحی به سختی میتوان جلوگیری کرد .بااین وجود در روش خاصی با چسباندن روکشهای 5 میلیمتری آغشته به چسب که در راستای مناسب و هم جهت با الیاف  میباشد ، این عیب را به حداقل میرسانند .

شکافهای مقطعی را نیر با آغشتن مقاطع با رنگ مقاوم به رطوبت  و یا امولسیون مومی شکل و یا پوشش پارچه ای قیری جهت کند کردن فرایند خشک کردن ، میتوان کاهش داد .

وسایل مکانیکی و یا میخهای مقاطع نیز از شکاف برداری جلوگیری میکنند . در خشک کردن تراورس ها معمولا از میخهای مقطعی به شکل s و یا o استفاده میشود . (اس کوبی )

2. معوج شدن  warping :

اعوجاج در تخته های مختلف ، نامهای متفاوتی دارند که به شرح ذیل می باشند:

الف) ساغری شدن cupping :

حالتی از معوج شدن است که در عرض تخته و در نتیجه تفاوت همکشیدگی بین جهات شعاعی و مماسی در چوب های کاملا صاف و مسطح دیده میشود ولی در تخته های حاصل از برش شعاعی کامل بوجود نمی آید .

ب) کمانی شدن  bowing :

خم شدن یا شکم دادن چوب در بین دو مقطع را میگویند که در دسته بندیهایی که چوب دستکها با فاصله زیادی از هم کار گذاشته شده باشند ، بوجود می آید .

ج) فنری شدن springing  :

این حالت  بصورت کج شدن در طول تخته است که در آن  تخته  از طرف دو لبه شکم می دهد و هنگامیکه تخته بریده شده و تنشهای درونی اش آزاد میشود بوجود می آید .

د) تاب خوردگی twisting :

این حالت حاصل بی نظمی رویش درخت است و هنگام برش بوجود می آید . چنانچه در درخت سلولها در طول محور تنه قرار نگرفته باشند و بطور مثال بصورت پیچشی کنار هم چیده شوند ، تخته در جهت الیاف پیچشی تاب بر میدارد . تاب خوردگی وساغری شدن را میتوان با بارگذاری روی دسته بندیها پیش از فرایند خشک شدن به حداقل رساند .

3.برون سختی casehardening :

این عیب هنگامی بوجود می آید که لایه های بیرونی یک تخته در حالت کششی خشک شوند . چرا که در این حالت لایه های تر درونی از همکشیدگی لایه های خشک بیرونی جلوگیری میکنند. این تخته ها اغلب تخریب ظاهری نشان نمیدهند و جدی گرفته نمیشود مگر آنکه سرعت خشک شدن سریع ادامه پیدا کند . برای تشخیص عیب برون سختی تخته را بصورت شکل خاص برش میدهند ، در صورت خمیده شدن دو بال تخته ، این عیب وجود دارد .

4.شانه عسلی شدن  honey combing :

اگر برون سختی در چوب رخ دهد ، لایه های بیرونی بدون همکشیدگی کامل قرار میگیرند. اگر فرآیند خشک شدن ادامه یابد ، جلوی همکشیدگی لایه های درونی نیز گرفته میشود و در نتیجه شکافهای درونی بوجود می آید . این عیب در سطح چوب دیده نمیشود و با برش حدود 300 میلیمتری بالاتر از مقطع میتوان آن را مشاهده کرد .ترکها معمولا در طول پره های چوبی بوجود می آیند .

5.چین خوردگی  collapse :

این عیب تحت شرایطی بوجود می آید که آب با سرعت خیلی زیاد از چوب خارج شود . دیواره سلولی در نیتجه فشارها و تنشهای بوجود آمده شکست می خورند .چین خوردگی گاهی تحت نام تخته شسته شده نیز عنوان میشود و این بدلیل ظاهر ساییده شده شکل شبیه رختشویی میباشد .