صفحه نخست / مقالات / آشپزخانه ارگونومیک چیست؟

آشپزخانه ارگونومیک چیست؟

آشپزخانه ارگونومیک

نکاتی هوشمند برای داشتن آشپزخانه ارگونومیک

تا کمرخم شدن، کشش. پیچ و تاب، چرخش به راست و چپ، شیرجه رفتن ...

اشتباه نکنید این عملیات روزانه در یک اردوگاه نظامی نیست، بلکه این حرکات شماست به هنگام تهیه غذا در آشپزخانه منزلتان و اگر شما یک خانم هستید، ممکن است انجام تمام این عملیات را هر روز در حال پوشیدن یک جفت کفش پاشنه بلند بر روی کف کاشی و سرامیک انجام دهید. و اما یک حرکت نابجا و آنوقت آخ... !

 خوشبختانه به تازکی طراحان و معماران توجه بیشتری به علم ارگونومی نشان می دهند. توجه آنها به ویژه  به محلهای پرخطر یک خانه مانند آشپزخانه است که با هدف پیشگیری از صدمات و آسیبها و به منظور افزایش بهره وری، کارایی و ایجاد راحتی با طراحی ارگونومیک سطوح، کف ها، کابینتهای اصولی و لوازم جانبی استاندارد ، کار در آشپزخانه را برای شما  لذت بخش می کند نه دردناک!

استاندارد بودن میز کار یا کانترآشپزخانه

یکی از ملاحضات مهم در آشپزخانه، طراحی کانتر با رعایت ارتفاع مناسب با نوع کاربرد آن است. نصب دو یا چند کانتر با ارتفاع مختلف از نیازهای اولیه یک آشپزخانه استاندارد است.

 برای آماده سازی غذا، در ابتدا شما باید  میزی در اختیار داشته باشید که مواد غذایی نظیر گوشت و سبزیجات را با استفاده از چاقو یا ساطور پاک کرده ، تکه تکه کرده ، برش داده ، خرد کنید و یا حتی مخلوط کرده و بهم بزنید، برای انجام همه این کارها باید میز کاری در اختیارتان باشد که ارتفاع پایینی داشته باشد. استاندارد این میز 80 سانتی متر است. خوب این را امتحان کنید !

اما هنگامیکه نوبت سرو غذاها می رسد و یا مثلا" کیکی را پخته اید و از فر بیرون آورده اید و دنبال محلی برای گذاشتن آن هستید تا برای در یخچال گذاشتن و یا برای انجام تزئینات دیگر کمی خنک شود و یا دنبال جایی برای گذاشتن کاسه شکلات آب شده برای از دست دادن دما و مخلوط کردن آن با سفیده تخم مرغ هستید بهتر است از قبل فکر جای آن را کرده باشید.

 مسلماً میز کار مواد خام (از قبیل سبزیجات، مرغ، ماهی و گوشت) که ممکن است به دلیل وجود آلودگی  سطحی بهداشتی  نباشد، نمی تواند جای مناسبی برای ظروف غذاهای آماده سرو و یا ظروف غذا خوری پاکیزه و یا دسرها و میوهای شسته باشد. پس چه باید کرد؟ هر ظرف را روی یک کابینت گذاشت؟ نه !

در اینجا شما به کانتری دیگر با ارتفاع بلندتر از کانتر قبلی  مثلاً 90 سانتی متر احتیاج دارید تا خیالتان از این بابت نیز راحت باشد تا در حین پذیرایی با آشپزخانه ای ملتهب روبرو نباشید.

در وضعیتی که برای انجام کارهای مختلف در آشپزخانه، به دو میز با ارتفاع مختلف احتیاج دارید و فضای کوچکی هم در اختیارتان است،  طراحی ارگونومیک به کمک شما می آید تا در عین رعایت اصول ارگونومیک و با توجه به  اصل زیبا سازی فضا، کانترهای بهم پیوسته در ارتفاع های مختلف را پیشنهاد می دهد.

 بد نیست برای گرفتن ایده بهتراز آلبوم آشپزخانه های ارگونومیک " تلکا " نیز دیدن کنید.

 هنگامیکه از کانتر خود برای دور هم نشستن، غذاخوردن، میز بار یا بطور کلی محل اجتماعاتتان استفاده می کنید ارتفاع کانتر باید با ارتفاع صندلیها در تناسب باشد. بهترین معیاربرای سنجش تناسب قدتان در حالت نشسته با ارتفاع میزنهارخوری، تماس کامل ساعد شما با سطح میز است. قد افرادی که دور یک میز می نشینند قطعاً متفاوت است پس شما نمی توانید ارتفاع میز را براساس قد افراد طراحی کنید ولی می توانید با داشتن یک میز با ارتفاع استاندارد از صندلیهایی استفاده کنید که قابلیت کوتاه و بلند شدن را تا رسیدن به موقعیت ایده آل (قرارگرفتن ساعد ها روی  میز) به شما بدهد. بهترین نوع این صندلیها، صندلیهای جکی هستند که زیر آن محوری برای قرار گرفتن پا وچود داشته باشد که نه تنها پاهایتان در حالت نشسته بلاتکلیف نباشد! بلکه به شما در نحوه صحیح نشستن نیز کمک می کند.

 نکته دیگر محل قرارگرفتن کانتر است. برای جابجایی صندلیها هنگام نشست وبرخاست و یا حرکت آزادانه افراد  دور کانتر باید فضای کافی در نظر بگیرید تا دچار زحمت نشوید. مثلاً اگر یکی از افراد خانواده بخواهد با کسی که در حال آشپزی است  گفتگوی کوتاهی داشته باشد مجبور نباشد به دنبای جایی برای ایستادن و یا نشستن بگردد و در آخر هم ماشین ظرفشویی را برای نشستن انتخاب کند ! و یا نهایتاً به تکیه دادن به یخچال اکتفا کند.

استفاده از کف پوش در آشپزخانه

میتوان در آشپزخانه به جای استفاده از سنگ، کاشی وسرامیک که از سطوح پرخطرند از سطوحی مانند پارکت، کف پوشهای چوب طبیعی و یا کف پوشهای پلاستیکی یا سلولزی استفاده کرد و یا اگر امکان نصب این روکش ها را ندارید بهتر است در نقاط استراتژیک آشپزخانه نزدیک اجاق گاز، سینک ظرفشویی و اطراف کانتر از قالیچه ها و زیر اندازهایی استفاده کنید که پشت چسبان باشند و با از جنسی باشند که رو ی زمین لیز نخورند و مانع لیزخوردن شما هم بشوند و در عین حال راحتی پاهای شمارا نیز هنگام ایستادن فراهم کند.

 رعایت اصول ارگونومیک در آشپزخانه

به جای استفاده از درها از کشوها استفاده کنید

بهتر است وسایلی را که بیشتر در طول روز و در هنگام  آشپزی از آن استفاده می کنید در کشوها قرار دهید تا لازم نباشد برای برداشتن هر وسیله کوچکی در کابینتی را باز کنید. قاشق، چنگال، کارد، بشقاب، لیوان به تعداد افراد خانواده، و یا هر وسیله دیگری که مخصوص استفاده روزانه شما است را کاملا در دسترس قرار دهید . به این ترتیب  براحتی وسیله مورد نظر خود را بدون خم کردن کمرتان یا نشستن روی پاها و فشار آوردن به زانوهایتان و خزیدن داخل کابینتها، پیدا خواهید کرد. حتی بهتر است سطل زباله خود را نیز از نوع پدالی انتخاب کنید تا کاملاً در حالت ایستاده و با کمی فشار بروی پدال، زباله ها را داخل آن بیاندازید.

 شما همچنین میتوانید در نزدیک مکانهایی مانند یخچال فریزر، فر، میکروفر و یا اجاق گاز صفحه ای  را  برای قرار دادن ظروف سرد، داغ و یا قاشقهایی را که برای هم زدن غذاها از آن استفاده میکنید را طراحی کنید. ضرورت این صفحه  بخصوص در مدل های  توکار مشاهده میشود.

 بهتر است برای داشتن ایده ای بهتر از مدلهای پیش ساخته کابین -  کمد فر و مایکروفر توکار  " تلکا " دیدن فرمایید.

  بدنه های آشپزخانه پیش ساخته تلکا

درهای بالا بازشو

هنگامی که در حال طراحی و سفارش درهای آشپزخانه خود هستید به نحوه باز شدن آنها دقت کنید و مطمئن شوید که بهترین روش را  برای بازکردن درب های آشپزخانه خود انتخاب کرده اید. اگر درها ازجهت نادرست خود باز شوند پیچ و خم های غیرمتعارفی براندام شما وارد میکند. در حال حاضر بهترین روش انتخابی مدل اروپایی است که در این روش درها بجای باز شدن از کنار از بالا باز میشوند.

 یونیت های دیواری پیش ساخته آشپزخانه تلکا

 مینی مارکت خانگی، مخفی سازی پریزها و صندلی های راحتی

مینی مارکت خانگی

* آیا شده تا به حال فراموش کنید که موادی را در خانه داشته  ولی دوباره خریداری کرده اید و بعد از مدتها آن را در گوشه ای از یک کابینت در حالیکه فاسد شده و یا تاریخ آن گذشته است پیدا کنید ؟

و یا بخواهید همه مواد یک جنس و زمان دار را به تعداد بخرید تا برای مدتی از خریدهای جزئی راحت شوید ؟ آیا بهتر نیست برای رفع این مشکل چاره ای بیندیشیم ؟ نظر شما چیست ؟ بهترین راه برای ذخیره کردن همه مواد غذایی جامد در آشپزخانه کجاست؟ این مواد در بسته بندی ها و اندازه های مختلف شامل قوطیها، شیشه ها و پلاستیکها  به خانه آورده می شوند. برای نگهداری این مواد چه می کنید؟ آیا آنها را در لابلای جای خالی کابینت های مختلف قرار می دهید و یا برای نگهداری آذوقه های خود جای خاصی را در نظر می گیرد ؟

 مسلماً راه دوم اصولی ترین راه است. پس بهتر است هنگام سفارش کابینت آشپزخانه، دستور طراحی کمد ویژه ای را هم بدهید و آن چیزی نیست جز یک مینی مارکت خانگی.

عمق این مینی مارکتها می تواند 60 سانتی متر و عرض آن بسته به فضای بیرونی آشپزخانه  به دلخواه. ارتفاع آن نیز از 40 سانتی متر تا 2 متر، انتخاب با شماست.                                                                                                                                دکوراسیون

حال تصور کنید با فضاسازی در داخل این کمد چه مکان ایده آلی را خواهید داشت. طراحی یک نیم سینی چرخان چند طبقه یا ایجاد چند ردیف با ارتفاع متفاوت در داخل درکمد برای گذاشتن شیشه ها و درآوردن طبقات چند منظوره و قفسه های متعدد با عرض و طول متفاوت در داخل کمد، بله  این مینی مارکت همان چیزی است که همه افراد خانه به دنبال آن هستند. کافی است فقط یک در را باز کنید با یک نظر بسته  دلخواه خود را بیرون  آورید، از خوراکیها چیبس و... گرفته تا مواد غذایی شیشه یا قوطی رب و یا بسته ماکارونی وهر آنچه را که در سبد خرید به دفعات به خانه آورده اید و با نداشتن چنین فضایی جای آن را در میان وسایل دیگر درون کابینت ها یا گم کرده و یا به دست فراموشی سپرده اید و مجدداً برای خرید آن اقدام کرده اید.

 مخفی سازی پریزها

  * اما در مورد از دید پنهان کردن پریزها یا ایجاد پریز مخفی

برای اینکه از شر پریزهای پراکنده و گاه بی استفاده در آشپزخانه که جز برهم زدن هارمونی محیط نقش دیگری ندارند راحت شوید بهترین راهکار مخفی کردن آنهاست.

 چگونه؟ یک کانال درزیر یکی از کابینتهای  دیواری ایجاد کنید پریزها را به آن جا منتقل کرده و با لبه ای که در سرتاسر عرض کابینت تعبیه می شود از دید پنهان کنید. این پریزها نه تنها در حالت ایستاده دید نخواهند داشت بلکه استفاده از وسایل برقی را نیز برای شما آسان خواهند کرد.

 دیگر لازم نیست وسایل برقی را برای نزدیک کردن به پریز با خود اینطرف و آنطرف بکشید کافی است آنها را برروی کابینت زمینی مورد نظر قرارداده و مستقیماً دو شاخه را وارد پریز مخفی نمایید.

 صندلی راحتی

* یکی از مزیتهای آشپزخانه های کلاسیک فضای وسیع آن بوده است، چرا که به آشپزخانه نیز به اندازه اتاق نشمین بها داده می شده است. در آشپزخانه هایی به این سبک حتماً در آن حداقل یک صندلی راحتی مشاهده می شده است. اگر درطراحی آشپزخانه های امروزی نیز سعی شود به آشپزخانه به اندازه اتاق نشیمن بها داده شود آن وقت است که واقعاً از کارکردن و وقت گذراندن در آشپزخانه خود لذت خواهید برد.

 کافی است تصور کنید که چه خوب خواهد بود که در حین انجام ساعتهای طولانی کار در حالت ایستاده، برای چند دقیقه هم که شده بتوانید در آشپزخانه تان کمی استراحت کنید، پاهایتان را دراز کرده و چشمانتان را رویهم بگذارید می خواهید امتحان کنید؟

 نظرتان در مورد یک صندلی راحتی ریلی چیست ؟ اگر فضای بیشتری در اختیار دارید دو صندلی راحتی با روکشی زیبا را انتخاب و روبروی هم قرار دهید  تا در یکی به راحتی نشسته و پایتان را روی صندلی مقابل دراز کنید. به این ترتیب هم استراحت کوتاه و دلچسبی را تجربه می کنید و هم مانع آسیب رساندن به پاها، ستون فقرات و کمر خود      بدلیل ایستادن های طولانی مدت می شوید.

شما حتی می توانید بعضی از کارهایتان را نیز در حالی که روی صندلی راحتی داخل آشپزخانه نشسته اید انجام دهید،  نظرتان چیست؟ مثلاً هنگامیکه می خواهید موادی را دستی در ظرف با هم مخلوط کنید، یا به پوست کندن صیفی جات و پاک کردن سبزیجات می خواهید مشغول شوید، یا برنج و حبوبات پاک کنید. انجام این قبیل کارها در حالت نشسته، نه تنها مانع آسیب رساندن به کمر، ستون فقرات و گردن شما خواهد شد بلکه بعلت داشتن تعادل در این حالت، نتیجه بهتری هم عایدتان خواهد شد.

 طراحی برای چپ دستها

 ممکن است شما چپ دست باشید. آیا به این فکر کرده اید که شما هم می توانید آشپزخانه ای منحصر به خودتان داشته باشید؟

 در طراحی آشپزخانه های ارگونومیک چپ دست بودن خانم خانه نیز حتماً مد نظر قرار می گیرد و در اجرا و چیدمان وسایل آن، لحاظ می گردد.

 مهمترین نکته ای که در این رابطه مورد توجه قرار می گیرد محل قرارگرفتن اجاق گاز و فر و سینک ظرفشوئی است. در این طراحی از کدبانوی خانه سؤال می شود آیا مایل است کفگیر، ملاقه و .. روی دیوار کنار اجاق گاز آویزان کند؟ در صورتیکه جواب مثبت باشد در طراحی، جای اجاق گاز را در دیوارسمت چپ آشپزخانه قرار می دهند و برای این وسایل هم در دیوار سمت چپ اجاق گاز جا باز می کنند. تا با وجود چپ دست بودن مشکلی در آشپزی وبرداشتن وسایل مورد نیازش  بپیدا نکند. نکته دیگر محل قرار گرفتن ماشین ظرفشویی است که در این طراحی جای آن در سمت چب سینک  قرار می دهند نه سمت راست .