صفحه نخست / مقالات / CNC در صنعت منبت کاری

CNC در صنعت منبت کاری

منبت کاری

از دیرباز تاکنون، بخش قابل توجهی از منبت کاری با دست انجام  می شده است. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود دستگاه های سی ان سی منبت، می توان از آنها جهت منبت کاری بر روی چوب استفاده کرد.

با استفاده از دستگاه CNC مخصوص منبت، ابتدا قطعه چوبی مورد نظر را، اسکن سه بعدی کرده و از آن یک فایل کامپیوتری تهیه می کنند و فایل کامپیوتری را جهت تراش و کنده کاری به دستگاه ارسال مینمایند. همچنین با استفاده از نرم افزارهای طراحی سه بعدی، می توان طرح و مدل دلخواه را طراحی کرد و از فایل کامپیوتری آن جهت ساخت قطعات منبت با استفاده از دستگاه بهره برد.

 منبت کاری با دستگاه سی ان سی منبت در مقایسه با منبت کاری به روش دستی مزایای متعددی دارد:

 افزایش سرعت انجام کار در مقایسه با منبت کاری به روش سنتی

امکان منبت کاری طرح های ظریف

امکان تولید انبوه قطعات منبت

 هم شکل و هم اندازه بودن تمام قطعات منبت ساخته شده

 دستگاه CNC  منبت قابلیت تولید انواع محصولات منبت را که هنرمندان منبت کار با استفاده از ابزار مربوطه و به روش دستی تولید می کنند را دارد، از جمله این محصولات:

• انواع قاب چوبی منبت، قاب عکس، قاب آینه، قاب تابلو فرش

• کتیبه های چوبی، سرستون چوبی، نرده چوبی، قاب چوبی دور شومینه

• قطعات منبت جهت ساخت مبل های چوبی یا استیل نظیر پایه مبل، دسته مبل و تاج مبل

• قطعات منبت مورد استفاده در میز، صندلی، بوفه، ویترین، کنسول، شومینه چوبی و ...

• طراحی و ساخت قطعات منبت، بصورت تخت یا دوار

• طراحی سه بعدی طرح های منبت ایرانی، ایتالیایی و اسلیمی قابل اجرا بر روی انواع دستگاه CNC

• ساخت قطعات منبت، مورد استفاده در صنعت مبلمان نظیر: دسته مبل، پایه مبل، تاج مبل

• ساخت قطعات منبت، مورد استفاده در تزیینات و دکوراسیون داخلی ساختمان نظیر: درب منبت، نرده چوبی منبت

• ساخت قطعات منبت مورد نیاز برای تولید انواع سرویس خواب، میز، بوفه، ویترین، ساعت دیواری، قاب آینه منبت

منبت کاري هنري است مشتمل بر حکاکي و کنده کاري بر روي چوب . اين هنر دستي نماد احساس، ادراک ، انديشه و خلاقيت هنرمندانی است که با ذوق و سليقه سرشار ، اثر هنري را ابداع مي کنند.

 كلمه ي منبت به معني كنده كاري روي چوب مي باشد و منبت كار كسي است كه روي چوب عمل كنده كاري را انجام مي دهد. اين فن، سابقه اي بسيار طولاني دارد؛ تا آنجائیکه آغاز تاريخ منبت را مي توان به زماني نسبت داد كه انسان براي اولين بار با ابزارهاي تيز و برّنده آشنا شد و چوب را تراش داد.

 در حال حاضر منبت كاري دستی نیز در گوشه و كنار ايران همچنان رواج دارد و مي توان شهرهاي تهران، اصفهان، شيراز، آباده، و شاهرود را از مراکز منبت كاري دانست. طرح هاي اصيل ايراني شامل اسليمي ها، ختايي، گل و بوته، گل و مرغ مي باشد كه تدريجاً انواع طرح هاي خارجي نیزمانند گوشواره اي، فرشته اي و طرح های سنتی و رایج کشورهای دیگر به هنر ایرانی وارد شده است.

 تاريخچه منبت کاري در ايران

منبت کاري در ايران پيشينه اي بسيار طولاني دارد و يادگاري از دوران گذشته مي باشد كه براي رسيدن به مراحل فعلي راهـي بس طولاني را پيموده است و شـايد بتوان گفت كه تاريخ منبت كـاري در ايران به زماني مي رسد كه ايرانيان با مصارف گوناگون چوب آشنا شدند ؛ و با اين توضيح در واقع نمي توان  تاريخ منبت کاري را جدا از تاريخ استفاده چوب دانست.

 باستان شناسان و مورخان تاريخ ، استفاده از چوب براي ساخت خانه ها را در ايران مربوط  به 4200 سال پيش از ميلاد مسيح دانسته اند كه مقارن با عصر حجر و دوراني كه بومي ها قبل از مهاجرت آريايي ها در ايرن زندگي مي كردند، مي دانند.

قطعات چوبي در يكي از مقبره هاي شهرستان فسا، در استان فارس، به دست آمده كه مربوط به 5000 سال قبل بوده و نشان دهنده ي اين است كه ايرانيان باستان از چوب براي ساخت ابزارهاي مختلف استفاده مي كرده اند.

 استفاده از چوب در زمانهاي  مختلف در ايران مرسوم بوده است و در كشاورزي، خانه سازي و همچنين ساخت آلات و ابراز استفاده مي شده است. از ظهور سلجوقيان تدريجاً استفاده از چوب شكل عوض كرده و كنده كاري روي چوب مرسوم شده كه متأسفانه نمونه هاي چنداني از هنر صنعت چوب  در اين دوره در دست نيست؛ ولي با توجه به دو قطعه از يك منبر ساخته ي قرن 12 ميلادي كه مربوط به اواخر دوره ي سلجوقيان است و هم  اينك در موزه  نگهداري مي شود ، درمي يابيم كه تزئين چوب با گل و بوته هاي برجسته و فرو رفته (شبيه به منبت امروزي) رواج داشته است.

 آثار صنعت منبت کاري در دوره ي چنگيز و تيمور نسبتاً بيشتر است و نقوش ايراني و طرح هاي چيني فراواني به چشم مي خورد، از آثار اين دوره مي توان منبر مسجد نائين به تاريخ سال 711 هجري قمري و مرقد حضرت عبدالعظيم در شهرري  را نام برد كه  با اشكال هندسي و برگ هاي مدور تزئين شده است .

در عصر تيموريان شيوه ي منبت كاران دوره مغول ادامه يافت و از نمونه هاي خوب اين دوره " دو لنگه در " متعلق به نيمه هاي دوم قرن پانزدهم ميلادي (قرن 9 هجري قمري) است كه در موزه متروپوليتن نگاهداري مي شود. رویه اين دولنگه در، به قطعات مربع تقسيم و داخل هر كدام نيز تقسيمات ديگري شده و تزئينات آن عبارت است از اشكال هندسي و برگهاي ظريفي كه معمولاً تذهيب كاران دوره تيموري از آنها استفاده مي كردند. در دوره ي زنديه و قاجار، منبت كاري رو به انحطاط رفت و ساختن درهاي منبت و قطعات بزرگ ، جاي خود را به قطعات كوچكتر مانند رحل قرآن و قاب آئينه داد.

 به طور كلي آثار معتبري از گذشتگان در دست نيست و علت آن را مي توان عمر كوتاه چوب دانست و همچنين عدم نگهداري درست وسايل چوبي به دليل نبود مواد و وسايل حفاظتي مانند لاكها و رنگهايي است كه امروزه استفاده مي شود. ولي با اين حال، آثار نسبتاً قديمي از منبت كاري در كشور ما به جاي مانده كه بيشتر بر روي در مقبره ها، منابر و در مساجد انجام شده و دليل سالم ماندن آن نيز به خاطر احترام مذهبي مردم به اين اماكن بوده است كه قدمت بعضي از آنها به 1000 سال هم مي رسد.

منبت کاري با چوب يکي از ظريف ترين صنايع دستي است که تلفيقي از هنر و حوصله هنرمنداني است که با مواد اوليه ي ارزان و ساده، محصولاتي با ارزش خلق مي کنند، هنرمنداني که با چند قلم و اسکنه اي فلزي ذهنيات خود را با خطوط کوفي، نقوش اسليمي، ختايي و گل و مرغ و ... روي چوب کنده کاري مي کنند.

 تاريخچه منبت در جهان

قديميترين نمونه منبت مربوط به کشور مصر، تنديس چوبي نيم متري معروف به «شيخ آل بلد» مي باشد که مربوط به 2500 سال قبل از میلاد مي باشد که در منطقه «کارناک» مصر به سال 1860 کشف شد

قديميترين مجسمه جلوي کشتي که تا امروز محفوظ مانده، سر اژدهاي خوفناکي است که بر روي کشتي «وايکينگها» قرارداشته است. کشتي هاي بسياري در کشور اسپانيا با کنده کاريهاي مختلفي که از سينه تا انتهاي کشتي را دربر مي گرفت تزئين مي شدند در کتاب عهد عتيق نيز از مبلمان و اسباب و اثاثيه هاي چوبي منبت کاري ياد شده است.

 ميکل آنژ و دوناتلو، قطعات چوبي بسياري را براي کليساها و قصرها کنده کاري کرده اند. گرينلينگ گيبونز( منبت کار انگليسي) 1721-1648 مجموعه نفيسي از کنده کاريهاي زيبا براي پادشاهان انگليس ساخته است. مهارت و استادي وي در زمينه منبت کاري گلها، شاخه و برگها و ميوه ها، هرگز همتايي نخواهد داشت.

منبر منبت کاري شدة مسجد اعظم قيروان در شهر سامره نیز، مربوط به 862 ميلادي (240 هجري) کار صنعتگران بين النهرين مي باشد.